IC’s zijn nooit bedoeld voor het opvangen van een pandemie

Nu we een piek achter de rug hebben van Corona patiënten, die onze IC units in Nederland in ernstige problemen hebben gebracht, is het naar mijn mening tijd om eens in de spiegel te kijken.

Voor mij was in eerste instantie niet duidelijk hoeveel impact ernstige zieke Corona patiënten hadden op de IC's in Nederland. Uiteindelijk bleek een verblijf van 3 weken of langer aan de beademing, in coma en in volledige isolatie eerder regel dan uitzondering te zijn!

Ter vergelijk, in 2018 was 50% van alle beademingsduur op IC's in Nederland onder de 0.6 dagen (Mediaan - bron: stichting NICE). En voor de behandelduur op alle IC's spreken over een mediaan van 1 tot 2 dagen. Uiteraard zijn er uitschieters, maar de medianen spreken voor zich.

We zijn in Nederland uitermate proces- en protocolbewust, ook in en rond de inzet van IC's. Op een IC worden patiënten opgenomen bij wie kritische en vitale functies verstoord of ernstig bedreigd zijn en bij wie veelal beademing noodzakelijk is. Ieder jaar worden vele tienduizenden mensen opgenomen op een van de IC's. Bijvoorbeeld na een ernstig ongeluk, een hartstilstand of een bloedvergiftiging. Maar ook voor opname na een geplande operatie. Om een goede doorstroom op de IC's te waarborgen zijn er diverse andere afdelingen en units ingericht om de intensieve zorg te continueren, veelal nadat patiënten van de kunstmatige beademing af kunnen.

Door de overvloed aan patiënten die met Corona zich aanmeldden op de IC's liep ineens het totale procesdenken in de soep. Er was geen sprake meer van een doorstroom en ineens waren pieken in langdurige opnames op totaal verbouwde IC's, de nieuwe normaal geworden.

Natuurlijk zijn de medici 'overvallen' door de plotselinge aanwas van ernstig zieke patiënten en was het simpelweg alle hens aan dek. Als we nu terugkijken naar deze 'noodaanpak', is het middel soms niet erg geworden dan de kwaal? Hoeveel mensen hebben wij wellicht verloren aan de gevolgen van de behandeling in plaats van aan de kwaal ?

De gevolgen van deze overval werden niet alleen voelbaar op de IC's zelf, maar zeker ook in de hele procesketen van ons ziekenhuiswezen. Gevolgen waarvan we nog niet half weten wat daarvan de maatschappelijke consequenties zullen zijn.

We zijn uit de crisis gekropen (voor nu...) en is er gelegenheid om aanpassingen en verbeteringen in het proces en behandelprotocol aan te brengen. Ik zou voor twee zaken willen pleiten:

Een (wellicht herhaald) pleidooi om niet alleen aandacht en geld te investeren in de ontwikkeling van vaccins, maar evenredige aandacht en geld te besteden aan oplossingen die het plotselinge doorslaan van Corona in de longen stevig kan inperken.

Ten tweede pleit ik voor het herstellen van de balans in de opgezette processen en protocollen en er voor te zorgen dat deze een nieuwe piek of een totaal andere pandemie kunnen opvangen. Wij kunnen ons als maatschappij niet nog eens permitteren dat wij een uitgedokterd systeem totaal ontwrichten. 

Als ik de oplossingen had dan zou ik die geven, maar ik zou de pandemie aanpak zeker niet inbedden in het bestaande IC bestel. Een uitzonderlijke situatie vraagt om een uitzonderlijke proces aanpak en inrichting. Alle geluiden tot op heden horend zou ik wel kwijt willen dat het helpt als men ook eens hulp van buiten zoekt in plaats van de "wij weten het zelf wel" aanpak. Het veelvuldig aangehoorde "het kan niet" ligt echt op het kerkhof...