Wat is het nu? Wel of geen crisis?

Inmiddels zijn we vele maanden en lockdown stadia verder. De verschillen in de bevolking worden steeds groter. Er zijn zelfstandigen, bedrijven en instanties die enorm getroffen zijn, maar omgekeerd zijn er ook velen die profiteren van de beperkingen helaas.

Ik vraag mij regelmatig af of diegene die 'profiteren' zich wel bewust zijn dat wij in een crisis zitten. Dat hoef ik mij niet af te vragen voor al die mensen die al hun spaargelden hebben zien verdampen en bedrijven die aan de rand van de afgrond staan, als ze er al niet gevallen zijn.

De notie van crisis wordt ook niet consequent uitgedragen door de overheid. Veel tijdelijke regels worden namelijk ingebed in bestaande systemen en processen. De beeldvorming wordt hierdoor minder helder, dat we te maken hebben met een uitzonderlijke situatie, een crisis.

Dat gold al voor de aanpak in de ziekenhuizen. Coronapatiënten worden op de bestaande IC's opgenomen en verstoren de overige werkzaamheden in het ziekenhuis. Het is totaal onduidelijk geworden hoe hard deze zorg nu werkelijk getroffen wordt, juist door de enorme verwevenheid. Zou in een vroeg stadium al gekozen zijn voor een strategie van Coronaziekenhuizen binnen de regio's (met bemensing uit de bestaande zorgwereld, aangevuld met oud-/ex-zorgpersoneel, desnoods het leger), dan zou dit niet alleen een crisisbeeld versterken, maar ook leiden tot beter inzicht in de impact van de pandemie op de zorg. Dat geldt ook voor de aansturing. Op dit moment wordt bij de coördinatie alle bestaande ziekenhuis-structuren betrokken, met alle overhead van dien. In een afgescheiden ziekenhuisstructuur is een landelijke coördinatie mogelijk. Dan is het 'polderen' van de baan.

Bij de vaccinatie wordt opnieuw gekozen om zoveel gebruik te maken van bestaande systemen en procedures. Gevolg? Oeverloze discussies met de vele honderden (ja, inderdaad!) stakeholders, structurele logistieke issues om de steeds veranderende aanpak te kunnen ondersteunen, onlogische vaccinatiestrategieen in verpleeghuizen, rapportagechaos, . onduidelijkheid over wie wanneer gevaccineerd wordt (leidend tot frustratie bij de burger) en als klap op de vuurpijl ook nog eens ontelbare ICT issues.

Waarom zou je voor het vaccinatieproces dan ook niet kiezen voor een crisisbenadering? Voor de beeldvorming totaal geen issue, zal mijns inziens zelfs omarmd worden. Eenduidige aansturing, geen noodzaak tot ingewikkelde en tijdrovende overlegstructuren om alle neuzen de juiste kant op te krijgen, vaccinatie locaties per regio (zou gekozen zijn voor zgn Corona ziekenhuizen dan zouden die locaties ideaal zijn voor uitbreiding naar vaccinatie locaties...), inzet van resources met ervaring in grootschalige en complexe logistieke processen, en hulpdiensten die vanuit die hubs kunnen uitwaaieren naar burgers die immobiel zijn.

Zachte heelmeesters maken stinkende wonden. Dat is wat er nu plaatsvindt door het structureel zoeken naar draagvlak, vanuit de politiek en OMT, om telkens nieuwe maatregelen in te voeren; een wankele strategie. Daar komt nog eens bovenop dat als de regelgeving weer eens te kort schiet, er met spoed nieuwe of aangepaste wetgeving wordt gemaakt.

Dat is toch bizar te noemen als de overheid ten eerste al erkent dat wij als gevolg van de wereldwijde uitbraak van het nieuwe coronavirus SARS-CoV-2 ons ook in Nederland in een crisis bevinden, en dat de overheid daarmee alle middelen ter beschikking heeft om bijvoorbeeld een beperkte of volledige noodtoestand in te voeren. Hiermee kan de overheid zeer slagvaardig handelen, zonder eerst toestemming over iets te vragen of overleg met burgers te voeren. Uiteraard vraagt dit omzichtigheid ten aanzien van de grenzen waarbinnen wordt gehandeld, maar de aangegeven voorbeelden vallen daar zondermeer binnen, als ook situaties waar anders (aangepaste) wetgeving voor nodig zou zijn.

Juist door het handelen zonder werkelijk de crisis te benoemen en er naar te handelen en alle besluiten volledig op te nemen in onze 'normale' aanpak blijft de beeldvorming dat wij echt in een crisis zitten voor velen onbegrepen...